“Đački rastanak” je pjesma Branka Radičevića, jednog od najznačajnijih pjesnika srpskog romantizma. Ova pjesma je izrazito emotivna i odražava osjećanja mladih ljudi na kraju jednog važnog perioda života – školovanja. Evo analize pjesme Đački rastanak.
Analiza pjesme Đački rastanak – Branko Radičević
Pročitajte analizu pjesme Đački rastanak.
Tematika
Pjesma “Đački rastanak” bavi se temom oproštaja među drugovima iz škole. Oproštaj nosi sa sobom osećanje tuge zbog rastanka, ali i radost zbog uspomena i zajedničkih trenutaka koje su učenici proveli zajedno. Radičević prikazuje mlade ljude koji se suočavaju sa promenama i neizvesnošću koju nosi budućnost.
Struktura
Pjesma je napisana u stihu, sa karakterističnim ritmom i rimom, što doprinosi izražavanju emocija i melodioznosti pesme. Kompozicija pesme je jednostavna, sa smenjivanjem opisa i lirskih pasaža, čime pesnik uspeva da prenese osećanja prolaznosti i nostalgije.
Motivi i simboli
- Škola: simbol je mladosti, učenja, bezbrižnosti, ali i zajedništva. Ona predstavlja period u životu kada su ljudi formirani kao ličnosti.
- Rastanak: motiv rastanka je centralan u pesmi i simbolizuje kraj jednog perioda i početak nečeg novog, nepoznatog i pomalo zastrašujućeg.
- Drugari: prijatelji iz školskih dana simbolizuju neprolazne vrednosti, zajedničke uspomene i podršku.
Ton i stil
Pjesma ima melankoličan, ali i topao ton. Radičević koristi jednostavan, ali izražajan jezik, koji je razumljiv i emotivan. Stil je tipičan za romantizam – ličan, sa fokusom na emocije, sjećanja i prirodu.
Lirski subjekt
Lirski subjekt u pjesmi je verovatno sam pesnik, ili neki imaginarni predstavnik svih đaka, koji se obraća svojim drugovima i dijeli sa njima zajednička osjećanja. Osećaj zajedništva, ali i tuge zbog rastanka, jasno se reflektuje kroz stihove.
Poruka
Poruka pjesme je univerzalna – svaka faza u životu ima svoj kraj, ali uspomene ostaju zauvijek. Radičević kroz pesmu naglašava važnost prijateljstva, sećanja na mladost i sve one trenutke koji nas oblikuju kao ličnosti.
Stilske figure u pjesmi Đački rastanak
1. Epiteti
Epiteti su pridjevi koji opisuju imenice i dodaju im posebnu karakteristiku, često emotivno obojenje.
- Primer: “dragi drugovi” – epitet “dragi” izražava bliskost i ljubav prema školskim prijateljima.
2. Poređenje
Poređenje je stilska figura koja upoređuje dve stvari koristeći veznike “kao”, “poput” i slično.
- Primer: “Ko ptice selice” – ovde se đaci upoređuju sa pticama selicama, što sugeriše da se rastaju i odlaze u različitim pravcima, ali ostaju povezani sećanjem.
3. Personifikacija
Personifikacija je davanje ljudskih osobina neživim stvarima, pojavama ili pojmovima.
- Primer: “Dan se smiješi”, “noć se šunja” – dan i noć dobijaju ljudske osobine, što stvara živopisniji prikaz atmosfere rastanka.
4. Anafora
Anafora je stilska figura u kojoj se ponavlja ista reč ili izraz na početku više uzastopnih stihova ili rečenica.
- Primer: U pesmi se ponavljaju reči “još” i “opet” kako bi se naglasilo trajanje određenih osećanja i iskustava.
5. Inverzija
Inverzija je promjena uobičajenog reda reči u rečenici, što može doprineti ritmu ili naglašavanju određenih reči.
- Primer: “Gledajuć tebe, radujmo se svi” – promenjen redosled reči doprinosi poetičnosti izraza.
6. Antiteza
Antiteza je stilska figura suprotnosti, gde se suprotni pojmovi stavljaju jedan pored drugog radi naglašavanja kontrasta.
- Primer: “Tužan rastanak – radosni susreti” – suprotnost između tuge rastanka i radosti ponovnog susreta.
7. Retoričko pitanje
Retoričko pitanje je pitanje koje nije postavljeno da bi se dobio odgovor, već da bi se naglasila misao ili osećanje.
- Primer: “Zar da te više ne vidimo?” – ovde se izražava neverica i tuga zbog rastanka.
8. Gradacija
Gradacija je postepeno pojačavanje ili slabljenje izraza, često radi pojačavanja emotivnog efekta.
- Primer: “Sve je prošlo, sve je nestalo, sve je otišlo” – ovde se postepeno pojačava osećanje gubitka.
9. Simbol
Simbol je figura u kojoj jedan pojam, slika ili stvar predstavlja nešto dublje, često apstraktno.
- Primer: “Ptice selice” – simbolizuju đake koji odlaze iz škole, svako na svoju stranu, kao ptice koje sele iz jednog mesta u drugo.
Zaključak
Pjesma “Đački rastanak” je jedna od najemotivnijih Radičevićevih pjesama, koja uspješno prenosi osećaj tuge zbog rastanka, ali i zahvalnosti zbog predivnih trenutaka provedenih sa prijateljima. Radičević ovdje oslikava prolaznost vremena, ali i neprolaznost uspomena, čineći ovu pjesmu relevantnom za sve generacije.
Lektire za 5 razred prepričane i analizirane: